घोराही उपमहानगरपालिका नेपालकै मध्य-पश्चिम क्षेत्रको लुम्बिनी प्रदेशमा अवस्थित दाङ जिल्लाको मुख्य सहर हो। घोराही प्रशासनिक, आर्थिक, र सांस्कृतिक दृष्टिले लुम्बिनी प्रदेशको महत्त्वपूर्ण केन्द्र हो। यहाँको ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, र प्राकृतिक सौन्दर्यले यसलाई महत्वपूर्ण गन्तव्य बनाएको छ। यहाँ घोराही उपमहानगरपालिकाबारे मुख्य जानकारीहरू छन्:

१. भौगोलिक अवस्था र जलवायु
घोराही दाङ जिल्लामा अवस्थित छ, जुन मध्य-पश्चिम तराई क्षेत्रमा पर्दछ। यो सहर समुद्र सतहबाट करिब ६४१ मिटर उचाइमा रहेको छ।
यहाँको जलवायु उपोष्ण कटिबन्धीय छ, जसमा गर्मीमा तातो र जाडोमा चिसो हुन्छ। घोराहीमा मनसुनको समयमा पर्याप्त वर्षा हुन्छ, जुन कृषि उत्पादनको लागि महत्त्वपूर्ण छ।
२. जनसंख्या
घोराही उपमहानगरपालिकाको जनसंख्या करिब १ लाख ५६ हजार भन्दा बढी छ, र यो दाङ जिल्लाको सबैभन्दा ठूलो सहर हो।
यहाँका बासिन्दाहरू विभिन्न जातीय समूहहरूमा विभाजित छन्, जसमा थारू, मगर, गुरुङ, ब्राह्मण, क्षेत्री, र दलित समुदायहरूको बसोबास छ। यहाँ थारू समुदायको सांस्कृतिक प्रभाव विशेष रूपमा देख्न सकिन्छ।
३. अर्थतन्त्र
घोराहीको अर्थतन्त्र कृषि, व्यापार, र उद्योगमा आधारित छ। यहाँ मुख्य रूपमा धान, मकै, गहुँ, तेलहन, र तरकारी खेती गरिन्छ।
पछिल्ला वर्षहरूमा सहरमा व्यापारिक केन्द्रहरू र उद्योगहरू विकास भइरहेका छन्, जसले स्थानीय रोजगार सिर्जना गरेको छ। कृषि उत्पादनहरूको बजार र साना उद्योगहरू घोराहीको स्थानीय अर्थतन्त्रमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्।
४. संस्कृति र धर्म
घोराही सांस्कृतिक रूपमा विविध छ, जहाँ थारू, मगर, र अन्य समुदायहरूको संस्कृति र परम्परा जगेर्ना गरिएको छ। यहाँ थारू समुदायको नाच, गीत, र सांस्कृतिक कार्यक्रमहरू विशेष आकर्षणको रूपमा रहेको छ।
घोराहीका बासिन्दाहरू मुख्यत: हिन्दू धर्मावलम्बी छन्, तर अन्य धार्मिक समुदायहरूको पनि उपस्थिति रहेको छ। यहाँका प्रमुख पर्वहरूमा दसैं, तिहार, माघी, र छठ पर्व विशेष महत्त्वपूर्ण छन्।
५. पर्यटन
घोराही प्राकृतिक र सांस्कृतिक सौन्दर्यले भरिपूर्ण छ। यहाँको प्राकृतिक दृश्यहरू, हरियाली जंगलहरू, र ग्रामीण जीवनशैलीले पर्यटकहरूलाई आकर्षित गर्छ।
घोराही नजिकैका पर्यटकीय स्थलहरूमा अम्बिकेश्वरी मन्दिर, दन्तकाली मन्दिर, र बाघमारे ताल रहेका छन्। यी धार्मिक र प्राकृतिक स्थलहरूले घोराहीलाई धार्मिक पर्यटनको केन्द्र बनाएको छ।
घोराहीका आसपासका गाउँहरूमा थारू समुदायको परम्परागत जीवनशैली र संस्कृतिको अनुभव गर्न पर्यटकहरू आउने गर्छन्।
६. शिक्षा र स्वास्थ्य
घोराहीमा शैक्षिक विकास पनि तीव्र रूपमा भइरहेको छ। यहाँका विद्यालयहरू, कलेजहरू, र प्राविधिक शिक्षालयहरूले शिक्षा प्रदान गर्दै आएका छन्।
स्वास्थ्य सेवाका लागि घोराहीमा सरकारी र निजी अस्पतालहरू रहेका छन्, जसले स्थानीय र छिमेकी क्षेत्रका जनतालाई सेवा प्रदान गर्छन्। दाङ जिल्ला अस्पताल यस क्षेत्रमा स्वास्थ्य सेवाको प्रमुख स्रोत हो।
७. परिवहन र पूर्वाधार
घोराहीमा सडक यातायात विकसित हुँदै गएको छ, जसले यसलाई देशका अन्य सहरहरूसँग जोडेको छ। लामहीदेखि घोराहीसम्मको सडकले काठमाण्डू र अन्य सहरहरूसँगको सम्पर्कलाई सहज बनाएको छ।
यहाँ बस, ट्याक्सी, र मोटरसाइकल यातायातका लागि मुख्य साधन हुन्। सहरभित्रका सडकहरू र बजार क्षेत्रमा यातायातको सहज पहुँच रहेको छ।
८. विकास र चुनौतीहरू
घोराहीले पछिल्ला केही वर्षहरूमा शहरीकरणको तीव्र गति देखेको छ। यहाँ नयाँ पूर्वाधारहरू, शहरी सुविधा, र व्यापारिक केन्द्रहरूको विकास भइरहेको छ।
यद्यपि, शहरीकरणसँगै फोहोर व्यवस्थापन, सडक स्तरोन्नति, र रोजगार सिर्जनाका चुनौतीहरू पनि देखा परेका छन्। सहरले यी चुनौतीहरूको समाधान गर्दै आफ्नो विकासलाई निरन्तरता दिन प्रयास गरिरहेको छ।
९. ऐतिहासिक महत्त्व
घोराहीको इतिहास थारू समुदायको परम्परा र सांस्कृतिक धरोहरसँग जोडिएको छ। यो क्षेत्र थारूहरूको प्राचीन निवास क्षेत्र हो, जहाँ उनीहरूको संस्कृति र परम्परा अझै जीवित छन्।
दाङ उपत्यका ऐतिहासिक दृष्टिले पनि महत्वपूर्ण छ, किनकि यो क्षेत्रमा पुरातात्विक महत्त्वका स्थानहरू छन्।
घोराही उपमहानगरपालिका कृषि, संस्कृति, र विकासको संगम भएको सहर हो। यसले दाङ जिल्लामा आर्थिक, सामाजिक, र सांस्कृतिक विकासमा प्रमुख भूमिका खेलिरहेको छ, र भविष्यमा अझ बढी प्रगति गर्ने सम्भावना बोकेको छ।